Leve de -race-to-the-bottom!

Deze week gaat mijn column in De Groene Amsterdammer over het zogenaamde 'Presidentenplan': een voorstel van Juncker, Tusk, Draghi, Schulz en Dijsselbloem (‘President’ van de Eurogroep, al mag het zo niet heten) over hoe de toekomst van de Europese Monetaire Unie er uit zou moeten zien. De nieuwspraak tiert in het document zo welig dat ik er een reeks columns aan had kunnen besteden. Maar omdat ik maar 750 woorden heb en er over twee weken vast wel iets anders ongehoords te bespreken valt, moest ik me tot een column beperken. Daarom in deze blog nog wat strooigoed uit het rapport.

De twee fasen-structuur (zie column) is gebaseerd op de hoop dat tussen nu en 2017 de economische groei in de Eurozone zo rap aantrekt (op Griekenland na) dat kiezers tegen die tijd – overwelmt als zij zijn door hun nieuw verworven consumptiegeluk – de politieke blunders uit de crisis allang weer vergeten zijn. Staat te bezien uiteraard; en blunders blijven blunders, hoe lang geleden ze ook zijn gebeurd.

Belangrijker is de impliciete aanname dat kiezers simpel volk is dat vreten boven democratie plaatst en bij voldoende economische groei bereid is een verdere afkalving van nationale soevereiniteit (in het document ‘gedeelde’ soevereiniteit genoemd – een analyse op zichzelf waard) en dus van nationale democratie voor lief te nemen. Of, zoals het in sociaal-wetenschappelijk jargon heet: grotere output legitimiteit (kort: brood en spelen) compenseert geringere input legitimiteit (democratische inspraak en medezeggenschap. Op die aanname is al 64 jaar het Europese project gebaseerd.

Maar het schokkendste vond ik deze passage:

Deze unie moet op vier pijlers rusten: de invoering van een systeem van autoriteiten voor het concurrentievermogen (‘Competitiveness Authorities’) 
in de eurozone; een versterkte implementatie van de procedure bij macro-economische onevenwichtigheden; een sterkere focus op werkgelegenheid en sociale prestaties, en op een betere coördinatie van economisch beleid binnen een vernieuwd Europees Semester.

En dan gaat het me vooral om de eerste ‘pijler’, die van de nationale concurrentieautoriteiten die vanuit Brussel, door de Europese Commissie, zouden moeten worden aangestuurd. Het mandaat voor de autoriteiten luidt als volgt:

te onderzoeken of de loonontwikkeling gelijke tred houdt met de productiviteit en deze vergelijken met de ontwikkelingen in andere landen van de eurozone en in de voornaamste vergelijkbare handelspartners.

Niet alleen impliceert dit een staat binnen een staat binnen een staat en daarmee een verdere uitbreiding van technocratisch bestuur door economen en daarmee een verdere uitholling van democratie-zoals-wij-die-kennen. Ook komt het neer op de ‘constitutionalisering’, om het zo maar te zeggen, van hetzelfde neomercantilisme dat in de Eurozone het grootbedrijf zoveel goeds heeft gebracht maar burgers en huishoudens zoveel slechts: winst- en spaarrecords voor het bedrijfsleven, krimp en schulden voor de budgetten van huishoudens.

Nergens komt het doel van de Monetaire Unie zo duidelijk naar voren als in dit soort passages. Weg met de vrije organisatie voor vakbonden, weg met het stakingsrecht, en ophouden met het stellen van onverantwoorde looneisen door ouderwetse, achterhaalde bonden. Of nog scherper geformuleerd: breek de onderhandelingsmacht van de factor arbeid nog meer af, jaag de arbeidsinkomensquote (dat deel van het nationaal inkomen dat naar de factor arbeid gaat) nog verder naar beneden, en maak van de hele wereld een groot afvalputje.

Leve de race-to-the-bottom!

En daar staan de handtekeningen van maar liefst twee sociaaldemocraten onder.